Przygotowana przez Archiwum IPN ekspozycja jest kolejną odsłoną projektu „Historia w artefaktach zapisana”. Zwiedzający będą mogli zobaczyć artefakty i dokumenty zarekwirowane Marii Marynowskiej podczas aresztowania: m.in. medalik, saszetkę na dokumenty oraz prywatne zdjęcia, w tym zarekwirowane fotografie Księcia Kentu Jerzego i jego żony Księżnej Mariny, z którymi kontaktu utrzymywał brat Marii Alfons Koziełł-Poklewski.

Wystawie towarzyszy oferta lekcji archiwalnych dla szkół średnich i klas 7–8 szkół podstawowych. Zajęcia składają się z trzech części. W pierwszej omawiane są losy bohatera wystawy i prezentowane związane z nim archiwalia, przechowywane w zbiorach Instytutu. Druga część to lekcja według scenariusza przygotowanego w odniesieniu do prezentowanego artefaktu. Ostatnim elementem zajęć jest zwiedzanie Izby Pamięci Strzelecka 8.

Zgłoszenia na lekcje należy przesyłać na adres: strzelecka8.warszawa@ipn.gov.pl

Bohaterka wystawy - Maria Marynowska urodziła się 10 października 1889 r. w Talicy w Rosji, w rodzinie jednego z najbogatszych polskich przedsiębiorców na Syberii. Podczas I wojny światowej mieszkała w Petersburgu, gdzie angażowała się w działalność społeczną w organizacjach charytatywnych. W dwudziestoleciu międzywojennym przeprowadziła się z mężem do Warszawy i podjęła pracę jako tłumacz w ambasadzie amerykańskiej.

W czasie II wojny światowej mieszkała w stolicy, utrzymując się z prywatnych lekcji języka angielskiego. Po zakończeniu wojny pracowała w Zarządzie Głównym Polskiego Czerwonego Krzyża, a od 1 października 1945 r. w Wydziale Prasowym Ambasady Wielkiej Brytanii.

W 1946 r. otrzymała paszport i wyjechała na miesiąc do Wielkiej Brytanii, w odwiedziny do brata Alfonsa Koziełł-Poklewskiego. 29 stycznia 1947 r. została aresztowana. Zarzucono jej udział w nielegalnym związku „Komitet Porozumiewawczy Organizacji Demokratycznych Polski Podziemnej”, przetłumaczenie na język angielski memoriału do Organizacji Narodów Zjednoczonych o sytuacji w okupowanej Polsce oraz udzielanie pomocy w organizowaniu spotkań pomiędzy Włodzimierzem Marszewskim ps. „Gorczyca” (współtwórcą Komitetu Porozumiewawczego Organizacji Demokratycznych Polski Podziemnej) a brytyjskim ambasadorem Victorem Cavendishem.

Maria Marynowska sądzona była w procesie członków III Zarządu Głównego WiN i skazana na karę 12 lat więzienia. Zwolniono ją 8 maja 1956 r. z powodu złego stanu zdrowia. Zmarła niedługo po wyjściu z więzienia – 12 lipca. Została pochowana na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

W ramach projektu IPN „Historia w artefaktach zapisana”, w każdym miesiącu, w wybranej lokalizacji, prezentowane są przedmioty z zasobu Instytutu Pamięci Narodowej oraz miniwystawa poświęcona osobie, której własnością były wybrane artefakty.

Celem projektu Archiwum IPN jest prezentacja szerszemu gronu odbiorców przechowywanych w zbiorach Instytutu artefaktów, przypomnienie historii osób, do których przedmioty pierwotnie należały oraz zachęcenie nauczycieli do wykorzystywania w edukacji szkolnej tego rodzaju źródeł.

Dotychczas w Izbie Pamięci Strzelecka 8 można było zobaczyć ryngrafy należące do płk. Jerzego Brońskiego, pieczęć Komendy Powiatu NZW krypt. „Wisła” używaną przez st. sierż. Mieczysława Dziemieszkiewicza „Roja” oraz osobisty dziennik, ułomki opłatków i odznaki cichociemnego, kpt. Tadeusza Starzyńskiego.

Od 18 grudnia 2023 r. wystawy przygotowane w ramach projektu „Historia w artefaktach zapisana” prezentowane są również w siedzibie Akademii im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku (filii Akademii Finansów i Biznesu Vistula w Warszawie) przy ul. Adama Mickiewicza 36b. Obecnie można tam oglądać ekspozycję poświęconą st. sierż. Mieczysławowi Dziemieszkiewiczowi ps. „Rój”.

Wystawę poświęconą Marii Marynowskiej będzie można zwiedzać w Izbie Pamięci Strzelecka 8 w Warszawie do 11 marca.