Mój wieczorny pacierz... Ojcze nasz, Zdrowaś Maryjo... Czy stać mnie jeszcze na coś więcej? Może na kilka słów dziękczynienia, prośby, uwielbienia... A może, jak za dziecięcych lat, jest jeszcze miejsce i czas na 10 przykazań Bożych, 5 przykazań kościelnych, Credo... Właśnie: Credo, czyli Wierzę w Boga. Przypominanie sobie – punkt po punkcie – podstawowych filarów mojej wiary. Tak, aby na co dzień wiedzieć, czym mam żyć, na czym mam budować swoje życie, czego bronić...

„Wierzę w Boga...” – tak zaczynamy. Co to oznacza? Spróbujmy wspólnie to rozważyć.

Czy zastanawiałeś się kiedyś nad tym, dlaczego to wyznanie wiary rozpoczyna się od „ja”, a nie od „my”? Czy nie wydaje ci się trochę dziwne, że to wyznanie wiary – coś, co jest tak bardzo wspólnotowe (więcej: wspólnototwórcze), co łączy nas wszystkich w tę samą wspólnotę ludzi wierzących – nie rozpoczyna się od słów: „my wierzymy”? W zwyczaju wielu sanktuariów maryjnych, np. w Lourdes, a bliżej nas – w Wąwolnicy, jest, że wierni modlą się, idąc w wieczornej procesji z zapalonymi świecami. Gdy się przyjrzeć takiej procesji z góry, to trudno dojrzeć pojedyncze świece. Ich blask zlewa się w jedno długie promieniste światło; każda świeca gubi się w tym potoku jasności. Podobnie się dzieje, kiedy w wielkie święto podczas uroczystej Mszy św. śpiewamy: „Chwała na wysokości Bogu”. Każdy z nas śpiewa: „Chwalimy Cię, wielbimy Cię, wysławiamy Cię”, i nasz głos gubi się w wielkim tłumie.

Kiedy jednak recytujemy lub śpiewamy Credo, nie chcemy się „zgubić” w wielkim tłumie. Każdy z nas, punkt po punkcie, wyraża dobitnie swoją opinię, za którą jest osobiście odpowiedzialny. Podobnie dzieje się na początku Mszy św., kiedy odmawiamy spowiedź powszechną: „Spowiadam się..., zgrzeszyłem..., moja wina...”. Bo moje grzechy są moimi grzechami, a twoje grzechy są twoimi i każdy z nas jest za nie indywidualnie odpowiedzialny. Tak samo dzieje się z wyznaniem wiary: każdy z nas osobiście i oddzielnie jest odpowiedzialny za to tak doniosłe wyznanie: „Wierzę w Boga”.

Czy rzeczywiście warto się zatrzymywać nad rozważaniem tego punktu Credo, który wydaje się nieistotny, wręcz banalny? Naprawdę warto. Zwłaszcza gdy chcemy prześledzić całe Credo i chcemy to uczynić świadomie, myśląc o tym, co mówimy, a nie tylko bezrefleksyjnie powtarzać to, co mówią inni... Wyznanie wiary powinno być głoszeniem naszego jak najbardziej osobistego przekonania (może dlatego sporo ludzi w czasie wyznania wiary podczas Mszy św. nie otwiera ust?). Mam to czynić z użyciem wszystkich sił mojego rozumu. Również po to, aby być coraz lepiej przygotowanym do obrony tego, co głoszę i w co wierzę. Całkiem rozważnie i odpowiedzialnie mam mówić: „Ja, Jarek Kowalski, wierzę w Boga...”.

„Wierzę” – często nam powtarzano, że powinniśmy się chlubić, szczycić naszą wiarą. Odkrywamy jednak, że istnieje w nas coś całkiem odwrotnego, jakaś pokusa wstydzenia się wiary, szczególnie gdy znajdziemy się w środowisku ludzi, którzy nie bardzo popierają nasze poglądy. Czasami to po prostu fałszywa pokora: nie bardzo podoba nam się to, że wiemy w tym temacie o wiele więcej niż oni. Może to też być strach przed często panującą opinią, że jeśli ktoś mocno wierzy, to uchodzi raczej za osobę naiwną i łatwowierną, a nie mądrą i rozważną. Idąc dalej za tą opinią – człowiekiem bardziej wykształconym i mądrzejszym będzie ten, kto wierzy w mniej rzeczy...

Bardzo łatwo jednak odkryć powierzchowność i mylność takiego sposobu myślenia. Nie jest bowiem ważne, w ile rzeczy się wierzy, istotne jest to, czy te rzeczy są prawdziwe, czy nie. Innymi słowy – czy domagamy się wystarczających dowodów, zanim w coś uwierzymy lub nie. Weźmy np. historię o Yeti. Rzeczywiście, bylibyśmy ludźmi naiwnymi, gdybyśmy uwierzyli w jego istnienie tylko dlatego, że jakieś czasopismo szukające sensacji opublikowało artykuł, w którym zawarte jest stwierdzenie, iż Yeti istnieje. Z drugiej strony jednak, kiedy spotykamy się z ludźmi, którzy przybyli z innych krajów i wydaje się, że są rozsądni i roztropni, a oni twierdzą, że widzieli to stworzenie, to byłoby czymś głupim nie wierzyć w jego istnienie.

Nie dajmy jednak łatwo za wygraną, kiedy spotykamy się z ludźmi, którzy np. nie wierzą we wszystko, co jest treścią Credo. Być może po prostu nie odnaleźli wystarczających dowodów wiary katolickiej, które właśnie mamy. Albo nawet jeśli się z nimi spotkali, to nie mieli na tyle odwagi, aby je przyjąć. W tym ostatnim przypadku to oni – a nie my – są ludźmi naiwnymi. Ze wszystkich bowiem absurdalnych rzeczy, w które wierzy dzisiejszy świat, czymś najbardziej absurdalnym, a jednocześnie bardzo wygodnym jest zwyczaj niewierzenia – postawa niewiary. Nie ma nic bardziej wygodnego niż twierdzić: „ja po prostu nie wierzę”.

My wierzymy, ale również ciągle potrzebujemy przypominać sobie źródła naszej wiary oraz rozumowe argumenty za nią przemawiające.

Autor jest dogmatykiem, profesorem KUL, redaktorem naczelnym czasopisma Teologia w Polsce.