Sanktuarium Jasnogórskie jako jedno z pierwszych miejsc na ziemiach polskich odzyskało wolność po ponad stu latach zaborów – 4 listopada 1918 r. zostało oswobodzone od Austriaków przez polskich żołnierzy pod dowództwem ppor. Artura Wiśniewskiego. 100-lecie tych wydarzeń świętowano na Jasnej Górze 4 listopada 2018 r. Jubileuszowe uroczystości objął narodowym patronatem prezydent RP Andrzej Duda.

Świętowanie rozpoczęto dziękczynną Mszą św. w Bazylice Jasnogórskiej pod przewodnictwem abp. Wacława Depo, metropolity częstochowskiego. – Tu, na Jasnej Górze, zawsze byliśmy wolni, bo tu, gdzie są konfesjonał i ołtarz Ojczyzny, na nowo powstajemy do życia w łasce, do życia w wolności wewnętrznej – powiedział na wstępie o. Marian Waligóra, przeor Jasnej Góry.

W homilii abp Depo podkreślił, że odprawiana Eucharystia jest wielkim dziękczynieniem Bogu za dar wolnej Ojczyzny. – Dziękujemy, że razem z darem życia i chrztu św. otrzymaliśmy depozyt wiary i patriotyzmu, za to, że Polskę, wolność i niepodległość „krzyżami się mierzy” – przyznał. – W jednej z ogólnopolskich gazet, a może tylko piszącej po polsku – kontynuował – mogliśmy przeczytać, że słowo „patriotyzm” jest „najbardziej chorym słowem”. Ksiądz arcybiskup wyjaśnił, że patriotyzm jest powołaniem, jest miłością do Ojczyzny, jest obowiązkiem i misją wynikającą z czwartego Bożego przykazania: „Czcij ojca swego i matkę swoją”. – Ta ziemia jest matką, jest sprawą honoru wobec innych narodów – zaznaczył.

W darach ołtarza złożono m.in. księgi zawierające „Sto życzeń na 100 lat dla Polski” – zapisane przez dzieci.

Po Mszy św. w Kaplicy Pamięci Narodu została odsłonięta tablica poświęcona kpt. Arturowi Wiśniewskiemu, wyzwolicielowi Jasnej Góry (stopień kapitana uzyskał pośmiertnie). Pośmiertnie został on odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. W jasnogórskiej uroczystości uczestniczyła rodzina bohatera.

Dalsza część uroczystości miała miejsce na jasnogórskich błoniach. Najpierw odbyło się powitanie pochodu, który przeszedł z placu dr. Władysława Biegańskiego. Na jego czele zuchy i harcerze nieśli 100-metrową biało-czerwoną flagę – dar prezydenta RP Andrzeja Dudy. Została ona zawieszona na jasnogórskiej wieży przez komandosów z Lublińca. Korowód na błonia prowadził o. Waligóra. Wielu jego uczestników, podążających w rytmie poloneza, było ubranych w stroje regionalne i mundury legionowe. Rzesze ludzi podziwiały inscenizację wydarzeń z 4 listopada 1918 r. na Jasnej Górze. Większość aktorów to młodzież z „Grupy pod Wiszącym Kotem” z Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Częstochowie, którą przygotowała polonistka Beata Gendek-Barhoumi. Obsadę uzupełnili rekonstruktorzy historyczni z Katowic i z częstochowskiej „Reduty”. W rolę ppor. Artura Wiśniewskiego wcielił się Adam Chałuda.

Gdy na jasnogórskich błoniach zapłonął ogień wolności, rozpoczęto śpiew patriotycznych pieśni. Podczas pikniku zaprezentowano sprzęt bojowy. Wszystkim wydarzeniom towarzyszyła ustawiona wzdłuż murów klasztoru wystawa planszowa Oddziału Katowickiego Instytutu Pamięci Narodowej pt. „Ojcowie Niepodległości”. Odczytano listy od marszłka Sejmu RP Marka Kuchcińskiego oraz prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego.

Jako wotum dla Maryi – Hetmanki Żołnierza Polskiego lublinieccy komandosi przygotowali w Bastionie św. Rocha wystawę multimedialną poświęconą st. chor. sztab. Mirosławowi Łuckiemu, który zginął podczas operacji przeprowadzonej w nocy z 23 na 24 sierpnia 2013 r. w Afganistanie, a także żołnierzom AK Batalionu „Parasol”, którego tradycje dziedziczy Jednostka Wojskowa w Lublińcu.

Wielkim wydarzeniem rocznicowego dnia była prezentacja w Bazylice Jasnogórskiej Oratorium o kard. Stefanie Wyszyńskim „Soli Deo per Mariam”, w wykonaniu Filharmonii Śląskiej z chórem, orkiestrą i solistami oraz aktora Jerzego Króla. Autorem libretta jest ks. Tadeusz Golecki, a muzykę skomponowali Piotr Pałka i Hubert Kowalski. Oratorium powstało z inicjatywy Instytutu Prymasa Wyszyńskiego z odpowiedzialną generalną Stanisławą Grochowską oraz Zakonu Paulinów, przy wsparciu Marszałka Województwa Śląskiego. Słowo wiążące przygotowała red. Małgorzata Bartas-Witan z Polskiego Radia. Niezapomnianych wrażeń dostarczyła iluminacja wieży jasnogórskiej, która rozbłysła w narodowych barwach.

W bogaty program obchodów 100. rocznicy oswobodzenia Jasnej Góry wpisało się również nagranie w Sali Rycerskiej cyklicznego programu telewizyjnego „Ocaleni”, który prowadzi red. Rafał Porzeziński. Uczestnicy programu „Ocaleni” wcześniej wzięli udział w Mityngu Ocalonych, prowadzonym przez Wspólnotę św. Jakuba, oraz w Drodze Krzyżowej z bp. Tadeuszem Bronakowskim, przewodniczącym Zespołu ds. Apostolstwa Trzeźwości przy Konferencji Episkopatu Polski. Świętowanie zakończyło się Apelem Jasnogórskim pod przewodnictwem o. Arnolda Chrapkowskiego – generała Zakonu Paulinów.

5 listopada ze specjalnym koncertem „Pieśń o Ojczyźnie” wystąpił na Jasnej Górze Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” – to był finał jubileuszowych uroczystości na Jasnej Górze, podsumowanie projektu edukacyjnego „Nie chciejcie Ojczyzny, która Was nic nie kosztuje”. Projekt miał wsparcie programu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Niepodległa”. Zrealizowały go: Jasna Góra, Delegatura w Częstochowie – Kuratorium Oświaty w Katowicach oraz Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Christiana” w Częstochowie.